Śledź nas na:



Koszty postępowania procesowego

Koszty procesowe to:

  1. koszy sądowe;

  2. wydatki i wynagrodzenie pełnomocnika;

  3. koszty przejazdów do sądu strony oraz równowartość zarobku utraconego wskutek jej stawiennictwa.

 

Kosztami sądowymi są opłaty sądowe oraz zwrot wydatków sądowych. Opłaty winny być wnoszone przy złożeniu pisma, ponieważ pismo nieopłacone nie otrzyma biegu, a sąd wezwie do uzupełnienia braku formalnego, którego nie dopełnienie skutkuje zwróceniem pisma. Pismo wniesione przed adwokata lub radcę a nie opłacone sąd zwraca bez wezwania, tak samo jak i wnioski, z których wydaniem jest związana stawka ustawowa (np.: postępowanie wieczystoksięgowe). Opłatami w postępowaniu procesowym są:

  • wpis stosunkowy, chyba że przepis statuuje wpis stały o dolnej lub górnej granicy;

  • opłata kancelaryjna pobierana od dokumentów wydawanych przez sąd na wniosek.

Wydatki sądowe to pozostałe koszty związane z opiniami biegłych, należnościami świadków itp. Wykonanie czynności, z którą wiążą się koszty uzależnione jest od wniesienia zaliczki na poczet tych kosztów.

Pełnomocnicy stron mogą żądać zwrotu wydatków jedynie uzasadnionych celem działania. Do kosztów postępowania zalicza się jedynie koszty wynagrodzenia jednego adwokata bądź radcy prawnego, a w przypadku reprezentowania przez inną osobę tylko koszty jej przejazdów i utraconego zarobku, ale pod warunkiem, że nie przekraczają one sumy wynagrodzenia adwokata lub radcy działającego przy sądzie.

Zwrot kosztów poniesionych osobiście jest możliwy tylko w przypadku występowania w sprawie bez pełnomocnika. Wydatki na przejazd podlegają również zwrotowi jeśli stronę reprezentowaną przez pełnomocnika sąd wezwał do osobistego stawiennictwa.

Zasady ponoszenia kosztów:

Partycypacja w kosztach procesowych związana jest w zasadzie z dwoma zasadami:

1. Odpowiedzialności za wynik procesu, poza wyjątkami stosowania:

  • zasady zawinienia i

  • zasady słuszności

2. Kosztów celowych, za wyjątkiem stosowania:

  • zasady kompensaty i

  • zasady rozdziału kosztów.

W art. 98 kodeks stanowi, że strona przegrywająca sprawę jest obowiązana zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. O celowości poniesionych kosztów decyduje sąd. Zwrot obejmuje koszty poniesione oraz te, które strona winna ponieść lub poniesie w przyszłości. Zwrot kosztów uzależniony jest od wniosku zainteresowanego złożony w odpowiednim czasie. Zasadą jest prawo dochodzenia kosztów tylko w postępowaniu, w którego wyniku powstały. Nie można dochodzić kosztów odrębnym powództwem.

Zasada zawinienia występuje w przypadkach:

  • zwrot kosztów należy się przegranemu, jeśli swoim postępowaniem nie dał podstaw do wytoczenia powództwa oraz uznał roszczenie powoda przy pierwszej czynności procesowej;

  • niezależnie od wyników sprawy sąd może włożyć na stronę lub interwenienta ubocznego obowiązek zwrotu kosztów czynności wywołanych ich niesumiennym lub oczywiście niewłaściwym postępowaniem (zwłaszcza koszty powstałe w wyniku uchylenia się od wyjaśnień, złożenia wyjaśnień niezgodnych z prawdą, zatajenia lub opóźnionego powołania dowodów;

  • sąd może zasądzić od świadka, biegłego i pełnomocnika lub przedstawiciela ustawowego po ich wysłuchaniu zwrot kosztów wywołanych ich rażącą winą; postanowienie w tej materii może zapaść na posiedzeniu niejawnym.

Zasada słuszności polega na możliwości zwolnienia przez sąd pozwanego z części lub całości kosztów, jeśli decyzję taką uzasadniają okoliczności (art. 102), np.: rozwód orzeczony z winy powoda.

Zasada kompensaty polega na możliwości podziału kosztów pomiędzy strony. Dopuszczalne jest to tylko w dwóch wypadkach:

  1. w razie częściowego uwzględnienia roszczeń koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone, niemniej sąd może włożyć ciężar kosztów na jedną ze stron, jeśli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swojego żądania albo gdy określenie należnej sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub sądu (art. 100);

  2. koszty procesu, w którym zawarto ugodę znoszą się wzajemnie, jeśli strony nie postanowiły odmiennie (art. 104).

Zasada rozdziału kosztów pomiędzy współuczestników sporu po stronie pozwanej polega na obowiązku określenia z urzędu przez sąd części przypadających na każdego z współuczestników, a gdy jest to współuczestnictwo jednolite na solidarnym zasądzeniu kosztów.

Sąd z urzędu określa koszty postępowania w każdym orzeczeniu kończącym sprawę, za wyjątkiem sądu II instancji, który przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia, wówczas o kosztach apelacji orzeka sąd I instancji (art. 108). Strona żądająca zasądzenia kosztów winna najpóźniej na rozprawie poprzedzającej wydanie orzeczenia przedstawić spis kosztów lub przedstawić żądanie zasądzenia kosztów wg zasad ogólnych. Wyjątkowo na rzecz strony bez adwokata lub radcy sąd zasądza koszty z urzędu. Koszty oznacza sąd cyfrowo w postanowieniu zaskarżalnym, które jest częścią wyroku.



Zobacz także