Strony niezadowolone z wydanego przez sąd I instancji orzeczenia mają możność odwołania się do sądu II instancji. Środkiem odwoławczym od wyroków i postanowień co do istoty sprawy jest rewizja, natomiast od innych postanowień i zarządzeń sądu - zażalenie.

Zażalenie przysługuje stronom od postanowień sądu I instancji, które zakończyły postępowanie w danej sprawie, a także od niektórych innych postanowień i zarządzeń sądu. Zażalenie winno być wniesione w terminie 7 dni od ogłoszenia lub doręczenia postanowienia do sądu I instancji, który może je uchylić lub zmienić, albo przesłać, podobnie jak rewizję, wraz z aktami sprawy do sądu II instancji. Orzeczenia sądu II instancji są orzeczeniami prawomocnymi. Od tych orzeczeń są możliwe nadzwyczajne środki odwoławcze, którymi są:

- rewizja nadzwyczajna i skarga o wznowienie postępowania.

Skargę o wznowienie postępowania mogą wnieść strony procesowe, jeżeli: orzeczenie sądu oparte było na fałszywym dokumencie, strona była pozbawiona możliwości działania, orzeczenie sądu zostało uzyskane za pomocą przestępstwa, zostały wykryte nowe nieznane dowody itp.

Właściwość sądu: Każdy sąd jest powołany do rozstrzygania właściwego zakresu spraw. Wyróżniamy:

właściwość rzeczowa - pozwala ona ustalić, czy sprawa w pierwszej instancji powinna być rozstrzygnięta przez sąd rejonowy, czy wojewódzki. W tym względzie obowiązuje zasada, że sądami pierwszej instancji są sądy rejonowe. Od tej zasady istnieją wyjątki.

właściwość miejscowa - pozwala określić, który z rejonowych, lub wojewódzkich sądów na terenie kraju jest właściwym do rozstrzygnięcia sprawy. W ramach tej właściwości odróżniamy:

• właściwość ogólną, która formułuje generalną zasadę w/g której do rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy powołany jest sąd, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania;

• właściwość wyłączna - obowiązuje strony i wskazuje inny sąd, aniżeli wynika z właściwości ogólnej (np. powództwo o własność nieruchomości można wytoczyć tylko przed sąd w którego okręgu nieruchomość ta się znajduje);

• właściwość przemienna - zachodzi, gdy przepisy k.p.c. pozostawiają powodowi swobodę co do decyzji, czy wytoczyć powództwo w/g właściwości ogólnej (przed sąd miejsca zamieszkania pozwanego), czy też inny sąd wskazany alternatywnie w przepisach - np. powództwo o roszczenie z czynu niedozwolonego można wytoczyć przed sąd, w którego okręgu została wyrządzona szkoda, lub w miejscu zamieszkania dłużnika.

Właściwość miejscowa sądu może być ustalona przez strony w drodze umowy.

Środki dowodowe:

Dowód - każdy środek, który pozwala na przekonanie się o istnieniu, lub nieistnieniu oznaczonych faktów. Strony zobowiązane są wskazać dowody potrzebne do rozstrzygnięcia sprawy. Dowodu nie wymagają fakty powszechne znane, fakty znane sądowi urzędowo, fakty przyznane przez stronę przeciwną. Do środków dowodowych w procesie cywilnym zaliczamy: 1. dokumenty (najbardziej pewny i najczęściej w procesach cywilnych przedstawiany śr. dowodowy. Jest rozróżnienie na urzędowe i prywatne dokumenty); 2. zeznania świadków (świadkami nie mogą być osoby niezdolne do postrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń, wojskowi i urzędnicy w zakresie obowiązującej ich tajemnicy służbowej, strony i ustawowi przedstawiciele stron. Złożenie zeznań jest obowiązkiem każdej wezwanej przez sąd osoby, w tym charakterze. Prawo odmowy zeznań przysługuje osobom bliskim stron. Ponad to każdemu świadkowi przysługuje prawo odmowy na poszczególne pytania); 3. opinie biegłych (Stosuje się gdy do rozstrzygnięcia sprawy potrzebne są specjalne wiadomości z określonej dziedziny wiedzy.); 4. oględziny (Przeprowadzane prze sąd często z udziałem biegłych. Polegają na bezpośrednim zbadaniu osoby, przedmiotu, pomieszczenia, miejsca); 5. dowód z przesłuchania stron (Ma charakter pomocniczy, stosowany jest przede wszystkim, gdy za pomocą in. dowodów nie uda się sprawy wyjaśnić w stopniu wystarczającym do wydania orzeczenia); 6. inne środki dowodowe (badanie krwi, taśmy, filmy itd.).

Orzeczenia sądowe dzielą się na:

Wyrok:

Wydaje sąd po przeprowadzeniu rozprawy. Rozstrzyga się w nim o całości rozprawy. Ustala się go na niejawnej ustawie sądowej, na której natychmiast sporządza się na piśmie sentencje, czyli tę część wyroku, w której obok elementów formalnych zawarte jest rozstrzygnięcie sądu co do żądania pozwu. Sąd może wydać wyrok zasądzający żądanie w całości, części, lub oddalający powództwo. Sentencję wyroku ogłasza się publicznie, przytaczając jednocześnie ustnie najważniejsze motywy uzasadnienia. Wyrok staje się prawomocny, jeżeli przeciwko niemu nie przysługuje stronom środek odwoławczy. Wyrok sądu pierwszej instancji staje się prawomocny gdy minie termin do wniesienia rewizji. Wyrok sądu drugiej instancji prawomocnie kończy sprawę, chyba, że uchyla wyrok sądu pierwszej instancji. Wtedy następuje kasacja, czyli skierowanie sprawy do sądy niższej instancji do ponownego rozpatrzenia. Prawomocny wyrok sądu obowiązuje strony, oraz wszystkie inne sądy, władze i urzędy.

Postanowienie:

Wydaje sąd w trakcie postępowania, rozstrzygając kwestie pomocnicze i cząstkowe, niezbędne dla całości sprawy. W postępowaniu nieprocesowym postanowienie ma często charakter orzeczenia kończącego sprawę.